Genel kabul görmüş tanıma göre; kişi kurum ya da kuruluşların dışarıdan ya da içerden
gelebilecek tehdit, taciz, sabotaj, yangın gibi olaylara karşı alınacak tedbirler zincirine
güvenlik denir. Güvenlik olgusu insan oğlunun var oluşundan bu tarafa ihtiyaç duyduğu en
büyük olgulardan biridir. İlk zamanlarda sadece can güvenliği insanlar için önemliyken, cilalı
taş devrinde yerleşik hayata geçilmesiyle farklı güvenlik alanları ortaya çıkmıştır. Yeni ve
farklı alanların ortaya çıkması güvenliği düşünülen ve koruma ihtiyacı artan yeni bir olgu
oluşturmuştur. Devirler değiştikçe bu gereksinim artmış ve güvenlik olgusu sistematik bir
şekil alarak özel mülkün ve kişilerin korunması olarak kalıplaştırılmıştır. Güvenlik kişisel
olarak alınan önlemler, sosyal devletin sorumluluğu gereği yaptığı koruma ve özel veya tüzel
kişilerin kendi imkânları dışında maddi olarak satın aldığı bir olgu olarak üç parametrede
incelenir. Güvenliğin sistemleşerek bir kalıp haline bürünmesi zaman geçtikçe kanunlarla
desteklenen bir şekil alarak yasal bir zemine oturtulmuştur. Özel güvenliğin gerekli mali
tablonun büyüklüğü ve kullandığı insan kaynağının ne denli büyük bir istihdam sağladığı
göze alınırsa, güvenlik alanında ne kadarda önemli olduğu anlaşılır.
İsviçre Cenevre Üniversitesi Uluslararası Mezunlar Enstitüsü ve Kalkınma
Araştırmaları’ndan bir grup uzmanın hazırladığı yıllık rapor, özel güvenlik endüstrisinin tüm
dünyada hızla büyüme kaydettiğini ve hükümetlerin polis alımından 2 kat daha fazla sayıda
kişiyi özel güvenlik şirketleri tarafından güvenlik görevlisi olarak işe aldığını ortaya çıkarmıştır.
Dünyada kayıtlı özel güvenlik görevlisi sayısının son 20-30 yılda yüzde 200-300 oranında bir
artış göstererek 20 milyonu bulduğu tespit edilmiştir.
Yeryüzündeki özel güvenlik firmaları dünya piyasalarında, 2011 yılı ortalama verilerine
göre 100 milyar dolardan fazla bir pazar payına sahiptir. Hâlihazırda Avrupa Birliği ülkelerinde
özel güvenlik sektörü 1,7 milyon çalışanı, 50.000 şirketi ve 15 milyar € yıllık geliri ile önemlibir
sektördür. İngiltere 220 bin kişi ile güvenlik sektöründe istihdam açısından Avrupa lideridir.
Ülkemizde ise özel güvenlik sektörü 3 milyar dolarlık bir pazar oluşturmakta, 213.718 bin kişi
ile istihdama önemli katkılar sağlamakta ve Avrupa’da ikinci sırada bulunmaktadır. Türkiye
özel güvenlik sektörünün 2012 yılında 10 bin kişiyi daha iş imkânı sağladığı tahmin edilmekte
ve bu büyüme hızıyla çok yakın bir gelecekte Avrupa lideri olacağı değerlendirilmektedir.
Güvenlik Servisleri Organizasyon Birliği Derneği (GÜSOD) bilgilerine göre, Türkiye’de
özel güvenlik yasasının çıkışı ile yıllara göre özel güvenlik şirketi ve özel güvenlik eğitim
kurumu sayılarında büyük bir artış görülmektedir. GÜSOD 2000 yılında Avrupa Güvenlik
Servisleri Konfederasyonu’na (CoESS) katılımcı üye (associated member) olmuştur. AB üyesi
olmayan ülkelere tanınan bu üyelik olanağını çok iyi kullanan Dernek, güvenlik konusunda
Avrupa çapında övgüyle karşılanan çabaları sonucu, Konfederasyon’un Tüzüğünde değişiklik
yapılmasını sağlayarak, 28 Ocak 2004’te Brüksel’deki CoESS Yönetim Kurulu’nda tüm diğer
AB üyesi ülkelerle eşit statüde tam üyeliğini (active member) kabul ettirmiştir. Türkiye’nin
AB’ye üyelik süreci ile ilgili çalışmalar devam ederken buna paralel olarak Özel Güvenlik
Sektörü’nün temsilci kuruluşları AB’ de var olan mütekabil kuruluşlarına üye olarak kabul
edilmişlerdir. Sektör açısından ve genel olarak ülkemiz açısından önemli bir gelişmedir.
2017 Özel Güvenlik istatistikleri ve istihdam Raporu
Polis Sorumluluk Bölgesindeki Özel Güvenlik Kurumları istatistiki bilgileri ise Tablo 2’de
sunulmuştur.
Tablo 2. Polis Sorumluluk Bölgesindeki Özel Güvenlik Kurumları ve Özel Güvenlik Görevlileri
İstatistikleri
POLİS BÖLGESİNDE 5188 SAYILI ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNE DAİR KANUN
ÇERÇEVESİNDE YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER İLE İLGİLİ İSTATİSTİK TABLOSU
Emniyet Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre ülkemizde özel güvenlik faaliyeti için izin
verilen şirket sayısı 1.508, özel güvenlik eğitimi veren kurum sayısı 743, kendi güvenliğini
sağlamak üzere özel güvenlik izni alan yer sayısı 59.158’tir.
Jandarma Genel Komutanlığı kayıtlarına göre ise ülkemizde özel güvenlik faaliyeti
için izin verilen şirket sayısı 3, özel güvenlik eğitimi veren kurum sayısı 2, kendi güvenliğini
sağlamak üzere özel güvenlik izni alan yer sayısı 7936’dir 1.
3.1 İstihdam Düzeyi, Niteliği ve Maliyeti
Özel güvenlik görevlisi; özel koruma ve güvenlik hizmetlerini yerine getirmek amacıyla
istihdam edilen kişileri, alarm izleme merkezleri; konut, işyeri ve tesislerin güvenliğini
sağlamak amacıyla teknik donanım kullanarak bunları izleyen işletmeleri, özel eğitim kurumu;
özel güvenlik görevlileri ve yönetici adaylarına özel güvenlik eğitimi vermek üzere İçişleri
Bakanlığı’nın izniyle kurulan eğitim kurumlarını, özel güvenlik şirketi; Türk Ticaret Kanunu
hükümlerine göre kurulan ve üçüncü kişilere koruma ve güvenlik hizmeti veren şirketi, özel
güvenlik birimi ise bir kurum veya kuruluşun güvenliğini sağlamak üzere kendi bünyesinde
kurduğu birimi ifade etmektedir.2
11.03.2014 bilgilerine göre ülkemizde 1.481.472 kişi temel eğitim sınavına girmiştir.
Yenileme eğitimlerine de 2014 yılında toplam 276.198 kişi başvurmuştur (Tablo 1. ).
.jpg)
Kayıtdışılık
Özel güvenlik sektöründeki haksız rekabet ve kayıt dışı çalışma kaliteyi düşürmekte
ve bu bağlamda verilen hizmetlerin verimsizliği, kamu ve özel sektör işbirliğine olumsuz
olarak yansımaktadır. İşgücü maliyetini düşürebilmek amacıyla hizmetin belirli aşamalarında
devreye soktuğu, böylelikle fason üretim yapan işyerleri ile taşeron işyerlerinde kayıtdışı
istihdamın daha fazla olduğu belirlenmiştir.
Mesleki Eğitim
Ülkemizde özel güvenlik hizmetlerini düzenleyen ilk yasa, 22.07.1981 tarihli ve 2495 sayılı
Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanundur.
Bu Kanun 10.06.2004 tarihinde kabul edilen 5188 Sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair
Kanun ile yürürlükten kaldırılmıştır. Söz konusu Kanun ile birlikte yıllardan beri yasasız olarak
çalışan özel güvenlik (gözetim) görevlileri de Kanun kapsamı içine alınarak konuya belirli bir
düzen getirilmeye çalışılmıştır. İlgili mevzuatlarda belirlenen eğitimler, Emniyet Müdürlüğü
denetim ve kontrolünde 120 saat silahlı veya 90 saat silahsız olarak, Kanunda belirlenen
kriterleri taşıyan her Türk vatandaşına verilmektedir. Bu eğitimlerde özel güvenlik hukuku
ve kişi hakları, güvenlik tedbirleri, silahsız savunma, olay yeri koruma, patlayıcı maddeleri
tanıma ve önlem alma, uyuşturucu madde tespiti, temel ilkyardım, yangın güvenliği, tabii
felaketlerde ve acil durumlarda müdahale, özel güvenlik etiği ve ahlâk kuralları, iletişim ve
müşteri odaklılık gibi alanlarda eğitim verilmekte ve özel güvenlik görevlileri bulundukları
ortamlarda insanların güvenliklerini sağlayacak yetkinliğe kavuşmaktadırlar.
Sektörün geleceğine dönük ihtiyaçların analizi yapıldığında, bugün karşılaşılan en ciddi
sorunun nitelikli çalışan bulabilmek olduğunu görüyoruz. Mevcut düzenlemelere göre “temel
eğitim” alanlar özel güvenlik sektöründe çalışabilmek için aranan asgari şartı yerine getirmiş
olmaktadırlar. Ancak bundan sonraki kademeler için bir düzenleme henüz yapılmamıştır. Bir
meslek için olmazsa olmaz denilebilecek yetkinlikler ve bu yetkinlikleri verecek eğitim ortamı
mevcut değildir.
