Vardiya Plânlaması
Daha önce yayımladığımız Gece Vardiyalarının Olumsuz Etkileri başlıklı yazımızda, gece vardiyalarının yorucu etkilerinin güvenlik görevlerinde zaafiyet yarattığından bahsetmiştik. Gece vardiyalarının bu olumsuz etkilerini azaltmak, yorgunluğun etkilerini çalışanlar üzerinde eşit olarak dağıtmak ve bu yolla çalışanlar arasında adaleti temin etmek maksadıyla vardiya planlamasına özel önem verilmesi gerekmektedir.
Bir tesisin veya binanın korumasında görevlendirilen güvenlik personeli, her birinin çalışma süreleri kendi özelliğine uygun olarak belirlenmiş güvenlik ve devriye ekipleri halinde çalışırlar. Bu görev noktalarının her birinin çalışma gün ve süresi farklı olabileceği gibi, her birinin görev yoğunluğu da farklı olabilmektedir. Diğer taraftan, bazı görev noktalarında icra edilen görevler, özel eğitim veya beceriler gerektirebilir.
Vardiya plânlaması, tüm bu faktörleri dengeli bir şekilde dikkate alarak, görev ihtiyaçlarıyla, personel özelliklerini en uygun şekilde birleştirmeli, aynı zamanda personelin vardiyasına başladığında azami derecede verimle çalışacak şekilde dinlenmesine imkân sağlamalıdır.
Aşağıdaki bilgiler; ASISAmerican Society of Industrial SecurityGüvenlik -Amerikan Endüstriyel Güvenlik Topluluğu Foundation yayınlarından birisi olan “7/24 Güvenlik Hizmetlerinde Yorgunluğu Etkileri ve Başa Çıkma Yöntemleri” (Fatigue Effects and Countermeasures in 24/7 SecurityGüvenlik Operations) başlıklı CRISP Raporundan faydalanarak derlenmiş, gereken yerlere ülkemizin şartları dahil edilmiştir.
Vardiya plânlamasının uygun şekilde yapılabilmesi için ön şart; ihtiyaç duyulan personel sayısının karşılanmasıdır. İhtiyacın karşılanmaması halinde, bu sayfada anlatılan vardiya plânlama prensiplerinin uygulanması mümkün değildir.
Personel ihtiyacının hesaplanmasında kullanılacak faktörler,
* Hesaplama kolaylığı için; bir yıl 365 gün, bir ay 28 gün, bir hafta 168 saat, bir yıl 52 hafta ve 13 ay kabul edilmelidir.
* Bir kişi için haftalık çalışma süresi; aynı zamanda yasal çalışma süresi de olan 48 saat olarak hesaplanmalıdır. Bu süre, her gün 8 saat olmak üzere, 6 günlük çalışma süresine denk gelmektedir. İş kanuna göre her 8 saat içinde, ücret ödenmeyecek 30 dakikalık yemek molası verilmelidir. Dolayısıyla, fiilî çalışma süresi net 45 saat olarak gerçekleşmektedir.
* Bir hafta boyunca, her gün 24 saat görev yapılacak bir pozisyon için personel ihtiyacı 168/48=3.5 kişidir.
* Bir personel ihtiyacının karşılanması için gerekli personel sayısı hesaplanırken aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır;
o Her çalışanın yılda (asgari) 14 gün izin hakkı olduğu,
o Her çalışan için her yıl belli bir sürenin eğitim için harcanacağı (örnek olarak 3 gün),
o Her yıl, hastalık, işe gelmeme vb nedenlerle çalışan başına belli bir süre devamsızlık meydana gelebileceği (örnek 5 gün),
o Dolayısıyla bir pozisyonun bir yıl süre ile kesintisiz doldurulabilmesi için 364+14+3+5=386 çalışma gününe, diğer bir ifadeyle 386/364=1.06 kişiye ihtiyaç bulunmaktadır.
o Bu hesaba göre bir güvenlik pozisyonun doldurulması için 3.5 x 1,06=3,71 kişiye, dolayısıyla 4 kişiye ihtiyaç bulunmaktadır.
Vardiya plânlaması sırasında, yorgunluk düzeyinin asgari derecede tutulması için dikkate alınması gereken prensipler,
Vücudun biyolojik saat ayarının değişikliğinin minimum düzeyde tutulması sağlanmalıdır. İnsan beyni, uyuma ve uyanma eylemlerini otomatik olarak düzenleyen biyolojik bir saate sahiptir. Bu biyolojik saat aracılığıyla beyin, uyanma zamanını gün ışığı ile algılar, uyuma zamanını güneş battıktan belli bir süre sonra otomatik olarak belirler ve ihtiyacı olan süre kadar uyuma eylemini devam ettirir. Normal olarak, gece uyumaya programlanmış insan vücudu, bu ihtiyaç karşılanmadığında yorgunluk belirtileri gösterir. Bu değişikliğin çok sık ve düzensiz olması bu yorgunluğun kronik hale gelmesine neden olur. Vücudun bu saati tersine çevirmesi, güneşin doğuş ve batış saatleri değişmedikçe pek mümkün değildir. Bu nedenlerle, sık sık veya uzun süre biyolojik saate aykırı saatlerde çalışılmasını gerektirecek bir çalışma programı yapılmamalıdır.
Her bir vardiyanın uzunluğu 8 saat olmalıdır. Gece Vardiyalarının Olumsuz Etkileri başlıklı yazımızda 8 saatten fazla çalışmalarda kaza ve hata risklerinin arttığından bahsetmiştik. Halen yaygın olarak kullanılan 12 saatlik vardiyalar, ancak iş yoğunluğu düşük pozisyonlar için mümkündür.
Personel, en fazla peş peşe 3 gece, mümkünse daha az sıklıkla, gece vardiyasına yazılmalıdır. Bir gece uyumadığında yorgunluk derecesi artan vücud, aynı zorlukla 3 geceden fazla karşılaştığında, yorgunluğu atıp dinlenebilmesi için uykusuz kalınan gece sayısından daha fazla bir dinlenme süresine ihtiyaç duyacaktır.
Her gece vardiyasından sonra, asgari 24 saat dinleme süresi verilmeli ve bu dinlenme süresi haftalık izine denk getirilmemelidir. Ayrıca, haftalık izin gününün gece vardiyasından çıktığı gün başlamamasına ve haftalık izin gününün bitişini takip eden ilk vardiyanın gece vardiyası olmamasına dikkat edilmelidir.
Haftalık izinlerin mümkünse hafta sonuna denk getirilmesi sağlanmalıdır.
Tüm personel, her vardiyada eşit sayılarda çalışmalıdır.
Vardiya planı çalışanlar tarafından ön görülebilir olmalıdır. Çalışanlar, takvim üzerinde kısa bir hesaplama yaparak 2-3 hafta sonra hangi vardiyalarda çalışacaklarını ve hangi gün izin yapacaklarını anlayabilmelidir.
Bu faktörlere göre vardiya plânlaması yapmak çok bilinmeyenli bir denklemin çözümü gibidir. Hatta aşağıdaki ilave faktörler bu denklemin çözümünü engellemektedir.
* Kaza ve hata risklerinin az olması nedeniyle 8 saatlik vardiyaların tercih edilmesi halinde, vardiya değişimleri daha sık olacağından personelin yolda geçirdiği süreler ve yol masrafları artacaktır. Özellikle büyük şehirlerde, personel dinlenme zamanının büyük kısmını ulaşım araçlarında geçirmek durumunda kalacaktır. Güvenlik personeli, bu nedenle 12 saatlik vardiyaları tercih etmektedir.
* Ücretlerin az olması nedeniyle, güvenlik personelinin fazla mesai yapmak istemesi, hatta fazla mesai imkânı olmayan işlere rağbet göstermemesi vardiya plânlarını olumsuz etkileyen bir husustur.
* Güvenlik görevlileri, izin ücretlerini işten ayrılma ihtimaline karşılık yedekte tutmak için yıllık ücretli izin haklarını kullanmama eğilimine sahiptirler. Bu eğilim, bir çok işverenin kısa vadeli çözümlere rağbet etmesi nedeniyle karşılık bulabilmektedir.
* Güvenlik görevlilerinin daha yüksek ücretlerle aniden işten ayrılmak istemeleri halinde izin parasından ve kıdem tazminatından vaz geçebilmeleri, işveren tarafından kazanç kalemi olarak görülmektedir. Bu nedenle, izin parası ve ihbar tazminatı karşılıklı olarak bırakılabilmekte, dolayısıyla vardiya plânlamalarında problemler yaratan ani işten ayrılmalarla sıkça karşılaşılabilmektedir.
Copyright
©
2020 ÖZEL GÜVENLİK İNTERNET SİTESİ. All Rights Reserved.
Özel Güvenlik İlanları
Özel Güvenlik Firmaları
Özel Güvenlik Yasası
Özel Güvenlik Sendikası
Özel Güvenlik Haberleri
Özel Güvenlik Duyuruları
Özel Güvenlik Hakkında
Özel Güvenlik Şirketi Açmak
Özel Güvenlik Denetimleri
Özel Güvenlik Eğitimleri
Özel Güvenlik Okulları
Özel Güvenlik Üniversitesi
Özel Güvenlik Fiziki Bilgiler
Özel Güvenlik Sosyal Medya
Özel Güvenlik Psikolojisi
Özel Güvenlik Dünyadaki Durum
Özel Güvenlik Tarihi
Özel Güvenlik Araştırmaları
Kamera Sistemleri
Yakın Koruma
Yakın Savunma Teknikleri
Sokak Kavgasından Korunma
Dijital Güvenlik
Aile Güvenlik Bilgisi
Sosyal Güvenlik
Mobil Takip Sistemleri
Sıhhi Yardım Bilgisi
Doğal Afet Eğitimleri
Yangın ve Kurtarma Eğitimi
Sanal Güvenlik
İşletme Güvenliği
Bizi Takip Edin
facebook/guvenlikgorevlisi
twitter/ozel_guvenlik
instagram
google/ozelguvenlik
