Özel Güvenlik İlan Servisi

Hava Meydanı Yolcu Terminal Binalarında Güvenlik Tedbirler

Yolcu Terminal Binası: MSHGP’da Yolcuların uçuş öncesi ve uçuş sonrası işlemleri yapılan, bünyesinde hava ulaştırma hizmeti ile ilgili kuruluş ve tesisleri bulunduran bina veya binalar grubu olarak ifade edilmektedir.

Terminal alanı, havaalanının uçak harekat sahası dışındaki bölümü olarak tanımlanabilir. Terminal alanı; yolcu ve bagaj işlemlerinin yapıldığı terminal binasını, yolcu, kargo ve bagajların uçağa yüklenip boşaltılmasını sağlayan tesis ve araçları, uçak ve araç park alanlarını, havaalanı ulaşım yollarını, kargo binalarını ve bakım hangarlarını içinde bulundurmaktadır.

Terminal binası, hava yolcululuğu ile ilgili belli işlemlerin yerine getirildiği bir tesistir. Bu işlemler; bilet satışı, bilet check-in, yolculara yönelik ticari faaliyetleri (Fast food, hediyelik eşya dükkanı gibi), uçuş öncesi yolcuların bagajlarının alınması ve uçuş sonrası yolculara teslim edilmesi gibi işlemlerle, güvenlik kontrollerini ve devlet kontrollerini kapsamaktadır.

Yolcu Terminal Binasında Güvenlik ve Önemi

Yolcu Terminal Binasının tanımını açıklamamız gerekirse daha önce verilen Terminal Binası tanımıyla benzer olacağı görülecektir. Ancak “Yolcu terminali yer ve hava taşımacılığı arasındaki bağlantıyı sağlayan geçiş noktasıdır”. Yani kısacası uçuş hattı öncesinde havaalanı binasındaki giriş kapılarından, arındırılmış sahadan uçağa çıkılan apron kapısı arasındaki alan yolcu terminal alanıdır. Bu alan içerisinde verilen hizmetler olarak; yolculara yönelik hizmetleri, havayolu şirketlerinin verdiği hizmetleri, resmi işlemleri, havaalanı yönetiminin faaliyetlerini ve güvenlik hizmetlerini sayabiliriz.

Günümüzde insanlar konfor ve hızları sebebiyle havayolunu tercih etmektedir. Ulaşım güvenliği kavramı içerisinde her tür aracın seyahat sırasındaki güvenliği kadar yolcuların seyahat öncesi ve sonrasındaki güvenliklerinin sağlanması da önemlidir. Özellikle ulusal ve uluslararası öneme sahip olan terminal binalarında, topluca bulunan yolculara karşı yapılan bir saldırı, tüm dünyada büyük bir ses getirmekte, meydana geldiği ülkeye zarar vermekte ve uçuşları da etkilediğinden büyük ekonomik zararlara da yol açmaktadır. Bu ve buna benzer sebeplerle yasadışı eylem grupları veya teröristler için yolcu terminal binasına yönelik bir saldırı yapmak, bir uçağa ulaşıp uçağı kaçırmaktan veya bir uçağa sabotaj eylemi yapmaktan daha kolay ve daha çok ses getiren bir yol olduğunu söyleyebiliriz.

Türkiye’nin geçmişten günümüze uzanan terör sorunu, yani yüksek terör riski, sivil havacılık güvenliğini Türkiye açısından çok önemli bir konuma getirmiştir. Birçok ülkeden farklı olarak Türkiye’de terminal binaları için de güvenlik tedbirleri alınmakta ve özellikle yolcu terminal güvenliği ve yolcu terminal giriş kontrol noktalarının güvenliğine önem verilmektedir. Bu yöntemle güvenlik seviyesi her yönden yükseltilmektedir.

Yolcu terminal binası güvenliğinin önemini, Esenboğa Havaalanında 7 Ağustos 1982 tarihinde yaşanan terör saldırısı ortaya koymuştur. ASALA adlı Ermeni terör örgütü 1980’li yıllarda Türkiye’nin yurtdışındaki temsilciklerine ve burada çalışan personeline yönelik saldırılar düzenlemeye başlamış, bu saldırılar sürerken iki ASALA militanı 7 Ağustos 1982 tarihinde Esenboğa Havalimanına silahları ile girerek biri Ankara Emniyet Müdür Yardımcısı olmak üzere iki güvenlik görevlisi ile ikisi yabancı uyruklu altı yolcu olmak üzere 8 kişiyi öldürmüş ve 72 kişiyi de yaralamışlardır. Ermeni saldırganlardan biri çatışmada öldürülmüş, diğer saldırgan yaralı olarak yakalanmıştır.

Bu olaydan bir yıl sonra 15 Temmuz1983’te Fransa’nın Paris Orly Havalimanındaki Türk Hava Yolları’nın bürosuna karşı, çanta içine eklenmiş bir bomba ile eylem yapılmış, bu eylem 8 kişinin ölmesine ve 55 kişinin de yaralanmasına sebep olmuştur. Olay sonrası Fransa Polisinin yaptığı araştırma sonucunda teröristin çantanın Paris’ten İstanbul’a giden THY uçağına konularak uçak havada iken patlatmayı planladığı ve saldırıdan önce teröristin çantası ile havalimanına geldiği ve çantasını para karşılığında bir başkasına bagaj kontrolünden geçirmesini istediği ancak bombanın zamanından önce bagaj rampasında patladığı ortaya çıkmıştır.

Geçmişte yaşanan olaylar ve yüksek terör riski, Türkiye’nin sivil havacılık güvenliğinde ve özellikle terminal binası güvenliğini arttırmaya yönelik tedbirler almasını, terminal giriş kontrol noktalarında da yolcu ve bagaj kontrollerinin yapılmasını sağlamıştır. Bu kontroller terminal içindeki arındırılmış sahaya geçiş için yapılan kapı kontrollerinin aynısıdır.

Dünya üzerindeki havalimanlarına baktığımızda da yolcu terminal binası güvenliğinin önemli olduğu görülmektedir. 11 Eylül 2001 tarihinde meydana gelen ve dünya tarihindeki en önemli terör eylemi olarak dört tane yolcu uçağının kaçırılması ve bu uçaklardan ikisinin ABD Dünya Ticaret Merkezi Binalarına çarptırılması sonucu binaların yıkılması olayı incelendiğinde; teröristlerin ABD’nin Boston Logan Havaalanını kullandıklarını, bu havaalanının teröristlerce seçilmiş bir havaalanı olduğunu çünkü bu havaalanının genel olarak çok yoğun hava trafiği ve daha az güvenli oluşu ile bilinen bir havaalanı olduğu, her yıl binlerce yolcunun bagajlarının kaybolduğu, çeşitli kargaşaların yaşandığı ve yeterli güvenlik önleminin alınmadığı ortaya çıkmıştır. Teröristler arama noktalarında yakalanmamak amacıyla yanlarına sadece traş bıçağı, bıçak ve konserve açacağı almışlar ve havaalanında yoğunluğun yaşandığı sabah saatlerini seçmişlerdir. 11 Eylül saldırıları sonrasında; “Havaalanına giriş kontrollerinde yapılan denetimlerde, bu alanlarda çok büyük zaafların olduğu görülmüştür.”

11 Eylül saldırılarında terminal giriş kontrol noktalarındaki güvenlik arama ve taraması yönteminin veya terminal içindeki ikinci aramanın teröristleri caydırabileceği veya yakalanmalarını sağlayabileceği ihtimali görülebilmektedir. Ayrıca bu önlemin terminale ve yolculara karşı yapılabilecek bir saldırıyı önlemede de etkin bir güvenlik önlemi olduğu söylenebilir.

24 Ocak 2011 tarihinde Rusya’nın başkenti Moskova’nın “Domodedovo Havalimanında” 36 kişinin ölümü ve 180 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan saldırı terminal güvenliğinin önemini ortaya koymuştur. Bu bombalı saldırı Çeçen teröristlerce üstlenilmiştir. Saldırı sonucunda, terör saldırısına hedef olan Moskova’nın Domodedovo Havaalanı’nda güvenlik önlemlerinin yetersiz olduğu ortaya çıkmış ve Rus güvenlik güçleri, “İçeri girmek isteyenler elini kolunu sallayarak havaalanına serbest şekilde girebiliyordu” diye sert eleştirilerde bulunmuştur. Rusya Ulusal Terörle Mücadele Komitesi Sözcücü, terör olayının meydana geldiği Domodedovo Havaalanı’nında güvenlik önlemlerinin yetersiz olduğundan yakınmıştır. Rus resmi haber kanalı Rossiya-24'e canlı yayında konuşan Sözcü, “Domodedovo’da güvenlik önlem ve çalışmaları yetersiz idi. Eğer tam tersi önlemler yeterli olsaydı hiçbir terör saldırısı olmazdı.” demiştir. Havaalanın bazı yerlerinde güvenlik cihazlarının bile olmadığını dile getiren Rusya Ulusal Terörle Mücadele Komitesi Sözcüsü, “Bazı yerlerde metal dedektör cihazları koyulmamıştı veya bazıları hiç çalışmıyordu. Havaalanına giriş fiiliyatta serbest idi. Elini kolunu sallayan kontrolü atlatarak oraya çanta sokabiliyordu.” diye eleştiride bulunmuştur. 2004 yılında ise aynı havalimanından kalkan iki farklı uçağa binen iki intihar eylemcisi, uçak havadayken üzerlerindeki bombaları patlatmış ve olayda toplam 90 kişi hayatını kaybetmiştir. Saldırı sonrasında havaalanı giriş kapılarında güvenlik noktalarının oluşturulması kararlaştırılmıştır.kontro

Günümüzde yolcu terminal binasının tüm yolcuların ve çalışanların ortak kullandığı ve uçuş öncesindeki bir alan olması sebebiyle sivil havacılık güvenliğinin en önemli parçalarından biri olduğu görülebilir. Ulaştırma Bakanlığı’nın ICAO güvenlik dokümanlarını esas alarak hazırladığı “Havaalanları Master Planlama Esasları” kitabında bu konuyla ilgili olarak; Yolcuların denetlenmesi ve gözlemlenmesi işlemlerinin uçağa biniş kapısı yakınında olmaması gerektiği çünkü herhangi bir alarm durumunda güvenlik için bir zamana ihtiyaç duyulduğu ve yolcuların uçağa binişten önce bekledikleri bekleme alanlarına yetkisiz ulaşımın önlenmesi gerektiği belirtilmektedir.

Yolcu terminal binasında alınan güvenlik tedbirlerini Küçükönal şöyle gruplandırmıştır;

- Giriş Kontrol Noktasında Güvenlik,

- Uçuş Öncesi Güvenlik Kontrolü,

- Özellikli Yolcuların Kontrolü,

- Transit ve Aktarmalı Yolcuların Kontrolü.

Yolcu Terminal binasında yolcuların ilk karşılaştığı yer olan ve güvenliğin ilk uygulanmaya başlandığı, tüm yolcular gibi, yolculara herhangi bir saldırıda yardım edebilecek terminal ve havaalanı çalışanlarının da arama ve tarama işlemlerine tabii tutuldukları “Giriş Kontrol Noktalarının” yolcu terminal binası güvenliğinin en önemli basamağını oluşturduğu söylenebilir. Yaşanan olaylarda bu gerçeği ortaya koymaktadır.